Sakız Adasının Sakızları: Küçük Bir Osmanlı Tarım İşletmesi

Öz

Osmanlılarda sakız  üretiminin  tarım  sektöründeki  yerini  ele  alan  bu  çalışma- da, özellikle önemli bir ünite olan ve adeta bir tekel oluşturan Sakız adasındaki işletme üzerinde durulmuştur. Adadaki üretimi antik çağlara kadar inen sakız, gerek ıtriyat malzemesi, gerekse eğlencelik olarak çiğneme ve aynı zamanda içki yapımında kullanılmak- taydı. Bilhassa Avrupa’da ve Doğu Akdeniz dünyasında çok tüketilen özel bir ürün vasfı taşımaktaydı. Osmanlılar Sakız adasını ellerine geçirdikten sonra sakız üretimini yeniden organize ettiler, ancak üretici köylerin statülerine dokunmadılar, buranın tekel olma özelliğini sürdürdüler; sıkı bir denetim de kurdular. Saraya yönelik alımlarla burayı ayrıca bir devlet işletmesi haline de getirdiler.