İdeal Bir Benlik Yaratmak: Geç Dönem Ortaçağda Anadolu Uç Anlatılarında Kafir Temsilleri

Öz

Anadolu’nun Müslümanlarca fethi   sürecindeki dini kahramanlara ilişkin bü- yük kahramanlık anlatıları, geç dönem ortaçağda Küçük Asya’da var olan sınır toplu- munun dünya görüşlerini ve ideolojilerini yansıtan tanınmış kaynaklar olagelmiştir. Bu makale Battalnâme, Danişmendnâme ve Saltuknâme gibi destanlarda Frenk, Rum ve Yunan gibi çeşitli kategoriler bağlamında “öteki”nin temsilini ele almaktadır. Ma- kale, bu grupların temsilinin, yiğitlik, adalet, cömertlik, cesaret ve öz-disiplin gibi sınır topluluklarına özgü idealleri tersine çevirerek esas itibariyle negatif bir öz-imaj (self-image) işlevi gördüğünü iddia etmektedir. Bir taraftan gayrimüslim müttefikleri ihtidaya davet ederken, diğer taraftan gaza ideolojisini teşvik etmenin bir aracı olarak, kafirin, kahramanın “silah arkadaşı” haline gelmesi meselesine bilhassa dikkat çekmektedir.