Bir Osmanlı Sefer-i Hümâyûnu: Cezâ’ir-i Arab Kalkışmasının Bastırılması, 1560’larda Merkezî Güç ve Uçlarda İsyan

Öz

1560’lardaki Cezâ’ir-i Arab isyanı yöresel ama geniş çaplı bir sefer sayesinde bastırıldı. Seferin hikâyesini Feridun Bey Szigetvar seferi üzerine yazdığı kitabın sonuna yaptığı bir eklemede anlatmaktadır. 1565-1568 yıllarını kapsayan Mühimme defterleri de önemli ayrıntılar içermektedir. Feridun Bey, kapıkulundan 2.000 yeniçeri ve bir- kaç yüz topçu da yöresel güçlere ek olarak yollandığı için olacak, dikkatle hazırlanan bu seferberliği “Sefer-i hümâyûn” diye adlandırmaktadır. Kalkışmanın bastırılması geçmişteki suçlar için katı cezalar kadar ilerdeki sadakat için mükâfatlar da içeriyor- du. Bunun da ötesinde hem Şah Tahmasb ile hem Basra körfezindeki Portekizlilerle ilişkiler de dikkatle izleniyordu.