Sultan Otoritesini Sınırlandırmak: Osmanlı İmparatorluğu’nda Modernite Öncesi Anayasacılık

Öz

Bu çalışma Osmanlı İmparatorluğu’nda onaltıncı yüzyıldan onsekizinci yüzyıl sonlarına kadar anayasalcı temaların yükselişini incelemektedir. Modern çalışmalar genellikle  Osmanlı  anayasalcılığının  kökenlerini Avrupa  kaynaklı  model  ve düşüncelerin yapısal siyasi değişimler yapmak amacıyla yerlileştirildiği ondokuzuncu yüzyılın batılılaşma sürecine atfetmektedirler. Geleneksel Osmanlı tarihçiliğinde ise onaltıncı yüzyıl sonrası dönemi bizzat Osmanlı gözlemcileri tarafından genellikle keyfiliğin yükselişi olarak eleştirilmiştir. Her iki görüşten de farklı olarak, bu çalışma onaltıncı yüzyıl klasik sisteminin dönüşümü sürecinde anayasal etkisi olan yeni sosyal dokuların, idari yapıların, hukuki düzenlemelerin, ve siyasi ilkelerin ortaya çıktığını göstermektir. Sonuç olarak, erken modern dönemde sultanın siyasi gücü giderek azalmış ve karar verme sürecine eklemlenen yeni aktörlerin gücüyle dengelenmiştir.