“Mawāhib al-Raģman fīMarātib al-Akwān”: İbrahim el-Kırımî’nin Unutulmuş 16. Asır OsmanlıTasavvuf Risalesi

Öz

"Makalede 16. yüzyılda Kırımlı âlim İbrahim el-Kırımî (ö. 1593) tarafından yazılmış ve bugüne dek araştırmacıların dikkatleri dışında kalmış “Kozmik Düzenin Yorumlanmasında Rahman’ın Hediyeleri” isimli Tasavvuf risalesi incelenmektedir. Söz konusu mistik eserin, Halvetiye Tarikatının genel gelişimine önemli katkısı olduğu görünmektedir. Araştırma; İbrahim el-Kırımî’nin biyografisini, risalenin biçimsel yönleri ile ana konuları kapsamaktadır. İbrahim el-Kırımî’nin Halvetilik öğretisindeki “yükselme” (‘urūj) ve “alçalma” (nuzūl) kavramlarına dair görüşlerinin, önceki Halvetî düşünürlerinin fikirlerini yorumlayarak ortaya atıldığı tartışılmaktadır. Ayrıca, yazar kendi döneminin tarihsel olaylarına tasavvufî görüşlerini uyguladığında, söz konusu olayları döngü modeline göre açıklamaktadır. Bu bağlamda, Osmanlı’daki Halvetiye akımının mirasının devamlı araştırılması, 16.yy Osmanlı Tasavvufunun aydınlanma- sına katkıda bulanabileceği söylenebilir.