Ben-Anlatıları Üzerinden Tasavvuf ve Mekânı Okumak: Seyyid Hasan’ın Sohbetnâme’sinde (1661-1665) Tekke ve Gündelik Hayat

Öz

Bu makale on yedinci yüzyıl İstanbul’unda bir Halveti şeyhi tarafından yazılmış bir ben-anlatısını, Sohbetnâme (1661-1665) adlı metni mekân analizi yaparak incelemeyi, Sufilerin mekân kullanımları üzerinden onların gündelik hayat pratiklerini aydınlatmayı ve tekkelerin Sufilerin hayatında oynadığı rolü tartışmayı amaçlamaktadır. Seyyid Hasan’ın günlüğünün bu bağlamda değerlendirilmesi dervişlerin gündelik hayatlarının yalnızca tekkelerin içinde ve odağında şekillenmediğini, aksine, farklı evlerde, bahçelerde ve dükkanlarda geçen son derece hareketli bir gündelik hayat pratiği sürdürdüklerini göstermektedir. Bununla birlikte, bu makale mevcut akademik literatürde Sufilerin ve Sufiliğin tarihi çalışılırken kullanılan tekke odaklı yaklaşımına bir alternatif sunmaktadır ve kapsamlı bir tasavvuf tarihi yazılmasında tekke dışı mekanların ayrıntılı incelenmesi gerektiğini savunmaktadır. Son olarak, bu makale, ben-anlatıları metinlerinin mekân çalışmalarında da ilginç bulgular ortaya çıkarabileceğini ve bu nedenle ben-anlatılarının mekân çalışan tarihçilerin radarına girmesi gereken kapsamlı metinler olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır.