Haydar el-Herevî’nin I. Mehmed’e İthaf Ettiği el-Keşşâf Şerhi’nin Tespiti ve Eserin Literatür, Biyografi ve Tarih Alanlarında Sunduğu Veriler

Öz

Burhâneddin Haydar el-Herevî, Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde Horasan bölgesinden Osmanlı topraklarına gelen âlimlerden biridir. Sultan I. Mehmed’in davetiyle Bursa’ya geldiği bildirilen Herevî, burada geçirdiği yaklaşık on yıllık za- man diliminde seçkin bir âlim olarak öne çıkmış ve önemli Osmanlı âlimlerine hocalık yapmıştır. Herevî’nin Teftâzânî’nin el-Keşşâf şerhi üzerine bir hâşiye yazdığı Taşköprülüzâde ve Kâtib Çelebi gibi biyografi yazarlarınca bildirilse de, bu güne kadar bu eserin yazmaları tespit edilememiş, el-Keşşâf literatürü üzerine yapılan çağdaş çalışmalarda bu konuda biyografik kaynaklarda verilen bilgilerle yetinilmiştir. Söz konusu eserin tespit ettiğimiz bir yazma nüshası, Herevî’nin el-Keşşâf literatüründeki "yerini aydınlatacak mahiyette olduğu gibi, şerh-hâşiye literatürü, Herevî’nin biyografisi ve Osmanlı Tarihi alanlarında önemli veriler sunmaktadır. Bu makalede, Herevî’nin biyografisine kısaca değinildikten sonra tespit edilen yazma nüsha tanıtılacak ve söz konusu eserin literatür, biyografi ve tarih alanlarında sunduğu veriler paylaşılarak değerlendirilecektir. Bu değerlendirmeler sırasında eserin Kâtib Çelebi’ye kaynaklık yönü üzerinde özellikle durulacaktır.