16-17. Yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Tedavül Eden Gümüş Avrupa Sikkeleri Hakkında

Öz

Kuruş olarak adlandırılan iri gümüş sikkeler ve küsurlarının Osmanlı topraklarına 16. yüzyılda başlayan ithali 17. yüzyıl boyunca devam etmiştir. Yerli ve yabancı araştırmalarla ortaya konmuş olan bu para hareketliliği kısmen Osmanlı kaynaklarından da takip edilebilmektedir. Bu araştırma kuruşların türev ve küsuru niteliğindeki bazı paraların izini Osmanlı arşiv kayıtları ve resmî belgeleri arasında sürebilmek ve kullanılan terminoloji ve izlenebilen kronolojiyi açığa çıkarmak üzere kaleme alınmıştır. Araştırma sonunda literatürde yer bulan ve Osmanlı piyasasında tedavül ettiği bilinen paralardan bazılarının izine Osmanlı kayıtlarında 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren rastlanmaya başlandığı; bununla birlikte pek çoğunun 17. yüzyıl başlarından itibaren daha iyi takip edilebildiği; bu paralar arasında Orta Avrupa menşeli olanların önemli yer işgal ettiği; aynı hareketliliğin 17. yüzyılın ikinci yarısında devam ettiği ve aynı dönemde Orta Avrupa sikkeleri kadar Akdeniz yoluyla gelenlerin de dikkat çektiği ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan tablo, dolaylı olarak Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki finans ve para piyasasında meydana gelen değişikliklerden hızlı şekilde etkilendiği ve Avrupa sikkelerinin yol açtığı olumsuz etkileri bertaraf etmekte yer yer yetersiz kaldığı düşüncesinin benimsenmesine de imkân sağlamaktadır.