Laurence Oliphant’ın Filistin’e Yahudi İskânı Projesine Osmanlı Cevabı (1879-1882)

Öz

Bu makale, Laurence Oliphant’ın 1879-1882 yılları arasında Filistin’e Yahudi iskânı projesiyle ilgili girişimlerini ve Osmanlı Devleti’nin bunlara cevabını incelemektedir. Oliphant’ın Filistin’e Yahudi iskânı projesiyle yoğun ilgisinin Hıristiyan siyonist arkaplanını açıklayıcı bilgiler verildikten sonra Mayıs 1879’da Osmanlı hükümetine sunulan proje detaylı olarak ele alınmaktadır. II. Abdülhamid döneminde ilk ve son defa olarak devletin en üst organlarında müzakere edilen projeye Osmanlı Devleti’nin yaklaşımı ve Mayıs 1880’de oluşturduğu ve özü itibariyle dönem boyunca korunan cevabı bu kısmın önemli katkılarındandır.

Makalenin devamı, Oliphant’ın 1882 yılında Filistin’e Yahudi yerleşimine izin alma çabalarının ikinci safhasına yoğunlaşmaktadır. Amerika’nın İstanbul temsilcisinin Oliphant’a desteğine rağmen Osmanlı Devleti’nin Filistin’e Yahudi yerleşimine karşı ısrarlı tavrı ve çözüm önerileri bu kısımda açıklanmaktadır.