Rıdvan Ağa’dan Süleyman Bey’e (1634-1774): Osmanlı Elçilik Heyetlerinin Avusturya Devlet Arşivindeki İzleri

Öz

Öz Budin’in 1541’de eyalet olarak Osmanlı topraklarına katılmasıyla birlikte Osmanlılarla Avusturya Habsburgları birbiriyle komşu olmuş ve Zitvatorok Antlaşması (1606) ile iki gücün arasındaki diplomatik trafik artmıştı. Geçmişi XV. yüzyılın sonlarına uzanan Osmanlı-Habsburg diplomatik tarihi üzerinde araştırmalar yapıldığında, başvurulması gereken ana kaynaklardan birisi Avusturya Devlet Arşivleridir. Arşivlerde siyasî önemi haiz belgelerin yanında Viyana’da misafir olarak bulunmuş ve sayıları XVII. ve XVIII. yüzyıllar arasında büyük artış göstermiş Osmanlı elçiliklerinin ağırlanma sürecini aydınlatma vasfına sahip çok sayıda belge bulunur. Osmanlı-Habsburg askerî mücadelesini kesin olarak nihayete erdiren Ziştovi Antlaşması’na (1791) kadar Viyana’ya yaklaşık doksan Osmanlı elçilik heyeti gönderilmiştir. Bu çalışmada, 1634-1774 yılları arasını kapsayan dönemde gönderilmiş elçiliklerin Habsburg kurumlarınca ne şekilde, nerede ağırlandıkları ve ağırlamadan kimlerin sorumlu olduğu soruları üzerinde durulmuştur. Bu makalede, şimdiye kadar ortaya konmuş veriler Avusturya Devlet Arşivlerinde bulunan belgelerin bir kısmını kullanmak suretiyle elde edilen yeni bulgularla birleştirilerek, Osmanlı elçilik heyetlerini merkeze alarak Osmanlı-Habsburg diplomasi tarihine dair bir inceleme yapılmaya çalışılmıştır.