Rıfat Günalan, Ruus Defterlerine Göre XVI. Yüzyılda Osmanlı Eyalet Teşkilatı ve Gelişimi

Öz

Eyalet beylerbeyileri ile eyalet divanını oluşturan muhtelif yöneticilere ait tayin kayıtlarının incelendiği bu çalışmada öncelikle eyalet teşkilatının gelişimi ve beylerbeylik sistemi hakkında bilgi verilmiş sonra da XVI. yüzyıl ruus defterleri esas alınarak bu defterlerden derlenen tayin kayıtları değerlendirilmiştir. Çalışmamızda Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde (BOA) 954-1001 tarihleri arasına ait 47 adet def- ter taranarak eyalet yöneticilerinin tayin kayıtları tespit edilmiş ve transkripsiyonları hazırlanan belgeler kendi içerisinde eyalet adına göre alfabetik ve kronolojik olarak sıralanmıştır. Bu listede öncelikle beylerbeyi tayin kayıtları verilmiş bundan sonra da tımar tezkirecileri, tımar defterdarları, tımar defter eminleri, tımar kethüdaları, defter kethüdaları, defter eminleri, tezkire eminleri kayıtları sıralanmıştır. Ruus defterlerindeki eyalet yöneticilerine ait tayin kayıtları eyalet teşkilat yapısı hakkındaki bilgilerimizi tashih etmemize yarayacak önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu kayıtlar özellikle XVI. yüzyıl eyalet teşkilatını ve eyalet yöneticileri sınıfının yapısını açıklığa kavuşturmaktadır.