Evrenin Merkezini Yeniden Yerleştirmek: Çin ve Onaltıncı Yüzyılda Osmanlı İmparatorluk Projesi

Öz

Osmanlı İmparatorluğu, onaltıncı yüzyılda, Doğu’da Safavi Devleti ve Batı’da Habs- burg İmparatorluğu ile yoğun askeri çatışma içinde idi. Bu çatışmaların yaşandığı dönemde, Osmanlı İmparatorluğu’nda dünyanın diğer bölgelerine dair coğrafi ve tarihi bilgilere olan ilgi artmıştır. Dünya coğrafyası ve tarihine artan bu ilgi, Osmanlı’nın evrensel imparatorluk hakimiyeti iddiasının hem Doğu hem de Batı’daki politik ve dini rakiplere karşı belirgin bir şekilde açıklanması zorunluluğu ile yakından alakalıdır. Bu makale, Ali Ekber Hitayi ve Seyfi Çelebi’nin Çin hakkındaki eserlerinden yola çıkarak, onaltıncı yüzyılda Osmanlı sarayı için hazırlanan coğrafi ve tarihi eserlerde, Çin’in evrensel imparatorluk modeli olarak sunulduğunu göstermektedir. Bu model, Osmanlı sarayı için hem kopya edilecek bir örnek, hem de Osmanlı’nın evrensel imparatorluk iddiasının yansıtıldığı bir aynadır.