Evliya Çelebi’ye Göre Cem ve Fransız Prensesin Efsanesi

Öz

Evliya Çelebi’nin Seyahat-nâme’sinin on cildinde de, aralarında hiçbir bağlantı ol- mayan birçok olayı ve hikâyeciği birbirine karıştırdığı ve bundan bütünüyle tutarlı gözüken bir hikâye çıkartmayı başardığı sıklıkla görülmektedir.  Burada sunduğumuz da, işte böyle bir örnektir. Fatih Sultan Mehmed ile evlenecek olan Fransız prensesin muhtemelen gecikmiş efsanesi, Sultan Cem’in Şahnâme’deki Cemşid’in anısını ortaya çıkarttığı son derece hayal ürünü olan bir hikâyeyle birleşmektedir. Yeniden oluşturulmuş bu efsanenin etrafında, siyaha boyanmış beyaz bir papağan, satranç oynayan bir maymun ve birçok başka tuhaflık dört dönmektedir. Bütün bunların bir araya gelmesiyle, Evliya’nın hikâye anlatıcısı olarak yeteneğini ama aynı zamanda Osmanlı şiiri hakkında derin bilgisini de bir kez daha göste- ren oldukça eğlendirici bir metin ortaya çıkmaktadır.