İsrail Tarih Ders Kitaplarının Merceğinden Osmanlı İmparatorluğu

Öz

Bu çalışmada 1948’den 2014’e kadar İsrail’deki devlet okullarında kullanılmış olan İbranice tarih ders kitaplarında Osmanlı tarihinin nasıl işlendiği incelenmektedir. Tüm kitaplarda kuruluş dönemi ve fetihler anlatılırken gaza tezine dayanılmakta, Osmanlılar için gaza idealinin önemi vurgulanmaktadır. Klasik dönemindeki Osmanlı İmparatorluğu merkezi yönetimi, etkili ordusu ve gayrı-Müslimlere karşı hoşgörülü tutumuyla takdir edilmektedir. Buna karşılık eski yeni tüm kitaplar Osmanlı tarihyazı- mındaki gerileme paradigmasını kabul etmektedir ve 1990’larla sonrasında yayınlanan kitaplar gerileme devri olarak gördükleri döneme ağırlık verdikleri için sundukları Osmanlı imgesi daha olumsuzdur. Tüm kitaplarda İmparatorluğun 16. yüzyıldan sonra idaresi, ordusu ve ekonomisiyle zayıflayarak yolsuzluk ve anarşinin hüküm sürdüğü bir ülkeye dönüştüğü anlatılmaktadır. Balkanlardaki isyanlar haklı bulunmakta ve yönetim isyancılara kıyım uygulamakla itham edilmektedir. Tanzimat dönemi reformlarının çoğunun muhafazakârların direnci yüzünden hayata geçirilemediği kaydedilmektedir. Abdülhamid idaresinin baskıcılığı vurgulanmakta, Jön Türklerin etnosentrik politikaları eleştirilmektedir. Çanakkale ve Filistin’deki savaşlar çoğunlukla İngiliz perspektifinden aktarılmaktadır. Ermeni olaylarının anlatımı eski kitaplarda yenilerine oranla Türkiye’nin resmi tarih tezlerine daha yakındır.