Diyar-ı Rum’da Korsanlara da Yer Var mıydı?: 15. ve 16. Yüzyıl Donanma-yı Hüma yunu’ndaki Denizcilerin “Osmanlılığı” Meselesi

Öz

Bu makale, değişik tarihlerde Osmanlı sultanlarına hizmet etmiş beş mühim denizcinin “Osmanlılığını”, çağdaş ve bazıları otobiyografi niteliğinde olan anlatıların ışığında incelemektedir. Kemal Reis ve yeğeni Piri Reis, II. Bayezid’in hizmetine gir- meden önce Akdeniz’de korsanlık yapmışlardı. Osmanlı hizmetinde sivrilen Piri Reis, 1547’de “Mısır Kapudanlığına” getirildi. Ancak Piri Reis’in Portekizliler’den Hürmüz kalesini alamaması ve akabindeki idamından sonra, Seydi Ali Reis Mısır Kapudanı olarak tayin edildi. Osmanlı korsan-denizcilerinin en başarılısı olan Barbaros Hay- reddin Paşa, I. Süleyman’ın saltanatı sırasında Akdeniz’deki Osmanlı donanmasına “kapudan” oldu. Turgud Reis, sahip olduğu yetenek ve deneyime rağmen, Barbaros Hayreddin Paşa’dan sonra kaptan-ı derya olmayı başaramadı. Buna sebep olan kişi aynı mevkiye kendi kardeşi Sinan Paşa’yı geçirmek isteyen Başvezir Rüstem Paşa’ydı. Bu denizcilerin dışarıdaki düşmanlar ve içerideki rakiplere karşı gösterdikleri çabalar onların Rum, yani Osmanlı sultanının meşru birer hizmetkarı olmak için verdikleri mücadeleyi gösterir.