Venedikli Serseriler ve Öfkeli Fransızlar: Galata’da Yaşayan Avrupalıların Milliyetçi ve Kozmopolit Refleksleri

Öz

18 . yüzyıl Galatası’ndaki yabancı diplomatlar Avrupalılıkları üzerinden kozmopolit bir cemaat kurmaya çalıştılar. Osmanlı başkentindeki alt tabakaya mensup Avrupalılarsa  farklı milli menşelerden gelmeleri hasebiyle  şiddet içeren çatışmalara pekâlâ girebilmekteydiler. 1729 yılında bir düğün sırasında vuku bulan böyle bir olayda iki Fransız aşçı Venediklilerin öfkesini üzerine çekti. Bu aşçılardan biri Venedikliler tarafından yaralanırken, diğer aşçı buna tepki olarak Venedikli bir berbere saldırdı, fakat saldırdığı kişi tarafından öldürüldü. Söz konusu yaralama ve cinayetin meydana gelmesi olaylara dahli olanların farklı milli kimliklerden gelmeleriyle doğrudan ilintiliydi. Venedikliler, Fransızlara sırf Fransız oldukları için saldırmışlardı; Fransızlar da Venediklilere sırf Venedikli oldukları için. İlginç olan şu ki, 18. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan alt tabakaya mensup Batı Avrupalılar için kendi milli kimlikleri üst tabakadakilere kıyasla çok daha önemliydi. Hizmetkârların mil- li menşeleri,  kendi kimliklerini ve birbirleriyle kurdukları ilişkiyi tanımlamaktaydı. Buna mukabil diplomatların milli mensubiyetleri ise Galata’daki resmi statülerini belirlemekteydi. Yine de söz konusu diplomatlar yukarıda bahsedilen “Avrupalı cemaat” içinde uyumsuzlar ortaya çıktığında, uyumu yeniden tesis etmek için beraberce çaba gösteriyorlardı.