Yüzyıl İstanbul’unda ‘Levanten’ Tercümanlar: İngiliz Sefareti ve Pisaniler’in Tabiiyet Meselesi

Öz

19 . yüzyılda yaşayan Kont Alexander ve Frederick Pisani, Pisani dragoman ailesinin İstanbul’daki İngiliz elçiliğine hizmet eden iki üyesiydi. Kont Alexander ve Frederick Pisani Osmanlı başkentinde doğan ve büyüyen İtalyan kökenli gayrimüslimler olduklarından, tarihçiler tarafından genellikle ‘Levanten’ olarak adlandı- rılagelmişlerdir. Bu makalede, Pisani ailesinin söz konusu iki mensubunun kendi kimliklerine dair algıları, hangi tabiiyetten olduklarını yetkili mercilerle nasıl müzakere ettikleri ve İngiliz elçiliğindeki amirlerinin onların tabiiyetlerini ne şekilde tavsif ettikleri incelenmektedir. Bunlara ek olarak, Pisaniler’in ve İngilizler’in tabiiyet kavramını tanımlarken yaşadıkları çekişmeleri irdelenmekte ve tabiiyet kavramının hukukî olarak tanımlanmasının aslında ne kadar zor olduğu ortaya koyulmaktadır. Çalışmada, İngiltere’de Frederick Pisani’nin Times gazetesine karşı açtığı davanın ve Kont Alexander Pisani’nin İstanbul’daki İngiliz elçilik mahkemesine sunulan vasiyetinin muameleli evrakı kullanılmıştır.