Hattat İsmail Zihni Paşa: Bir Osmanlı Devlet Adamı ve Mucidinin Hayatı ve Vefatı

Öz

Bu makalenin ana meselesini 18. asır sonlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda

bir devlet adamı kimdir sorusu oluşturmaktadır. Bu devir bir dizi siyasi ve diplomatik buhranların sonucunda kimliklerin ve bağlılıkların masaya yatırıldığı bir azim karışıklık  devriydi.  Makale  Osmanlı  İmparatorluğu’nda  teknoloji  transferi  ve  söz konusu teknolojinin adaptasyonu ile yönetici ricalin yeniliklere karşı tutumları hak- kındaki genel geçer görüşleri  sorgulamaktadır. İzlenen yöntem bir Osmanlı devlet adamının, İsmail Zihni Paşa’nın, tahsili, bürokratik kariyeri ve mucitliğine yoğunlaşmak olacaktır. Sonuç olarak, belge ve metinsel kaynaklar sayesinde gördüğümüz hizip siyasetine dahil oluşu ve tereke kayıtlarının ifşa ettiği mal varlığı edinme yolları açısından İsmail Zihni Paşa devrinin tipik bir Osmanlı paşasıydı. Ne var ki, teknolojik yeniliklere ve mekanik eşyalara karşı duyduğu heyecan açısından pek de tipik bir paşa değildi. Umulur ki, bu makale “Osmanlı kimdir?” sorusunun ne kadar karmaşık cevapları olabileceğinin bir göstergesi olsun.