Rusûhî’nin Kuş Diliyle Bir Gazeli ve Yûsuf Sinânüddîn ile Münîrî’nin Şaire Reddiyesi
Anahtar Kelimeler:
Tadlîlü’t-Te’vîl- Rusûhî Süleymân- Yûsuf Sinânüddîn- Münîrî-yi Belgradî- gazel- mektup- zendeka ve ilhâdÖz
Sûfî şair Rusûhî hüner gösterme, itibar elde etme ve ilm ü irfanını ispatlama gibi gayelerle kuş dili üslûbuyla bir gazel yazar. Bu gazel zahiren dinî akidelere aykırı göründüğünden etrafta büyük fırtınalar koparır. Rusûhî bu sebeple mülhidlikle suçlanır ve tövbeye davet edilir. Ancak geri adım atmaz ve üstelik şiirini savunan bir mektup kaleme alır. Mektubunda asıl hatanın kendisinde değil her şeyi zahirine göre yorumlayan ulemada olduğunu iddia eder. Bunun üzerine Rusûhî etraftan tepki görür. Hak ettiği cezayı çekmesi için kendisi gibi sûfî olan Yûsuf Sinânüddîn tarafından Rusûhî’ye bir reddiye yazılır. Reddiye ile şairin kendini müdafaa ettiği mektup ve patırtıya neden olan gazel yerden yere vurulur. Olay sıcaklığını kaybettikten sonra Rusûhî’ye bir reddiye de Münîrî tarafından yazılır. Münîrî Efendi bu risalesinde öncelikle Rusûhî’nin kendini savunduğu ve gazelini tevil ettiği mektubun metnini sunar, ikinci olarak gazeli şerh ü tevil eder ve son olarak da sûfî şairin iddialarını çürütmeye çalışır. Bu çalışma bir gazelin tetiklediği hesaplaşmaya yakından tanıklık edebilme niyetiyle kaleme alınmış