Osmanlı Tarihinin İlk Büyük Savaş Anlatımı: Osmanlılarla Karamanlılar Arasındaki Frenkyazısı Muharebesi (1386/1387)

Öz

Osmanlı tarihinin kaynaklara dayalı ilk büyük meydan savaşı anlatımı I. Murad devrine kadar iner. I. Kosova savaşından hemen önce Osmanlılarla Karamanlılar arasında meydana gelen Frenkyazısı Savaşı (1386 sonu 1387 başları) ile ilgili ayrıntılı bir “zafernâme/fetihnâme” metni, XV.asra ait ilk Osmanlı kroniklerinden Neşrî tarihinin içinde yer alarak bugüne ulaşmıştır. Yine erken Osmanlı tarihçilerinden Âşıkpaşazâde’nin muhtemelen farklı saiklerle temas bile etmediği bu savaşla ilgili metin, Neşrî’nin yanında ondan biraz sonra eserlerini kaleme alacak olan İbn Kemal ile İdris-i Bitlisi’nin eserlerinde de yer almaktadır. Onlarla çağdaş Behişti’nin eserinde ve Anonim Osmanlı kroniklerinden bir kısmında daha muhtasar olarak savaştan söz edilmektedir. Bununla beraber Neşrî, İdris-i Bitlisî ve İbn Kemal’in eserlerindeki anlatımlar birbirinden mülhem değil müşterek bir başka metne dayalı olmalıdır. Karamanlılar tarafından hadiseye bakan XVI. asra ait Şikarî’nin Karamannâme’sinde ise alternatif farklı bir metne yer verilir. Burada anlatılanlar, ayrıntılar bakımından değil ama ana hatları itibarıyla diğer metinlerle kısmen de olsa örtüşür. Kroniklerdeki bilgiler, I. Kosova savaşı öncesi, Frenkyazısı muharebesinin Osmanlı klasik savaş sistemi içindeki değişimini göstermesi bakımından ayrı bir kıymeti haizdir. Her şeyden önce bu metinlerden öğrenilen husus, Osmanlı tarafının piyadeye dayalı gücü ve sistemi ile klasik Türkmen savaş taktikleri arasındaki farklılaşmanın ortaya çıkışıdır. Ayrıca savaşın siyasi sonuçları, Karamanlıların Osmanlı üstünlüğünü kabul etmelerinin yolunu açmıştır.