ve 16. Yüzyıldaki Osmanlı Tarihlerinde Moğol Simgesi

Öz

Bu makale 15. ve 16. yy. Osmanlı tarihlerinde Moğollar ve Cengiz Han’ın nasıl değerlendirildiğini araştırmaktadır. Bu tarihlerin Osmanlı Devleti’nin ilk dönemini anlatan kısımlarında Osmanlılar için Moğollar ve Cengiz Han korkunç birer rakip ve düşman olarak gösterilir. Burada Osmanlılar’ın Selçuklular ile birlikte Moğollar’la savaşıp onları mağlup ettiğini nakletme ve Osmanlı padişahlarını gazi olarak övme niyeti olduğunu tahmin edebiliriz. Buna karşı, dünya tarihi kısmındaki Moğol hanları büyük padişah olarak yüceltilir. Bu Reşidüddin, Cuveyni ve Vassaf gibi Moğol hanedanı hükmü altında kitap yazan Fars tarihçilerinin etkisinden kaynaklanıyor olabilir. 16. yy.a gelindiğinde Osmanlı tarihçileri Gazan ve Cengiz Hanlar’ı “dini yenileyen” kişiler olarak övmeye başlamışlardır. Ayrıca Moğollar ve Osmanlılar’ın aynı soydan geldiklerini iddia etmeye başlarlar. Örneğin, Silsilename’de Osmanlılar’ın şeceresinden Cengiz’in şeceresini ayırırlar ve Seyahatname’de Kırım Tatarları’nın Osmanlılar’ın akrabası olduğunu söylenir. Osmanlı tarihlerinde-ki Moğol simgesi bir anlamda Osmanlılar’ın değişen kimliğini yansıtır.