Osmanlı Son Dönemi’nde Basra’daki Amerikan Tıbbi Misyonerlik Faaliyetleri: Lansing Memorial Hastanesi

Öz

Osmanlı’nın doğu sınırındaki Irak’ın önemli şehirlerinden birini uluslararası ticaretin etkin olduğu ve Hindistan’a açılan bir kapı olarak da değerlendirilebilecek olan Basra vilayeti oluşturmaktadır. Ayrıca Basra, Doğu’nun ticaret merkezi olarak görülüp Güney Asya pazarına açılan kapı olmasından ve komşusu olan Huzistân Eyaleti’nde petrolün bulunmasından ötürü Amerika Birleşik Devletleri için de büyük önem taşıyordu. Osmanlı İmparatorluğu’nun 19. yüzyıldan itibaren bölgede güç kaybetmesiyle oluşan boşlukta kendisine bir hakimiyet alanı oluşturmak isteyen Amerika, burada faaliyetlerde bulunmuştur. Buna bağlı olarak 19. yüzyılın sonunda Amerikalı Protestan misyonerler tarafından oluşturulan Arap Misyonu, sağlık ve eğitim faaliyetleri için ilk hedef olarak belirlediği Basra’da bir istasyon kurmuştur. 1911 yılında ise Basra’da Lansing Memorial adıyla bir hastane açılmış ve Arap Misyonu’na bağlı Protestan doktor ve hemşireler burada hizmet vermeye başlamıştır. Bu çalışma Arap Misyonu’nun 19. yüzyılın sonundan itibaren Basra’daki faaliyetlerine odaklanmaktadır. Araştırmanın birincil kaynaklarını Osmanlı Arşivi belgeleri ve Arap Misyonu yayınları oluştururken, Arap Misyonu ile ilgili literatürden de yararlanılmıştır.