Taş Yasdanup Toprak Döşenenler: Kandiye Kuşatması Örneğinde Osmanlı Askerlerinin Metristeki Mücadele ve Yaşamı (1667-1669)

Öz

Osmanlı askeri tarihinde önemli bir yekûn tutan kale kuşatmalarının meydan muharebelerine nazaran çok daha uzun sürelere yayıldığı görülmektedir. Osmanlı tarihi incelendiğinde haftaları, ayları ve hatta yılları aşan kuşatmalara rastlamak mümkündür. Bu uzun süreçler salt savaşırken verilen mücadeleyi değil, en az onun kadar zorlu geçen açlık, hastalık, zor iklim koşulları ve uzayan muhasaranın oluşturduğu psikolojik problemleri de içeren bir mücadeleyi kapsamaktadır. Bu yönüyle kale kuşatmasında bulunan askerlerin karşısında, müdafiler dışında aşmak zorunda oldukları bir dizi engel daha bulunmaktadır. Bu çalışmada Kandiye (1667-1669) kuşatması örneğinden yola çıkarak muhasaralarda Osmanlı askerlerinin metristeki maddi ve manevi yaşamı ile muhasara sırasındaki mücadele sürecine odaklanılacaktır.

Kandiye muhasarasında askerler yaklaşık iki buçuk yılı içine meskenler inşa ettikleri metrislerde geçirmişlerdir. Metris bölgesinin geri hatlarındaki hendekleri çeşit-li dükkânlarla dolu bir çarşıya dönüştürmüşlerdir. Bu metrisler kale müdafilerinin top, tüfek ve humbara atışları ile lağım saldırılarından korunmaya çalıştıkları bir mücadele alanı olduğu gibi aynı zamanda dinlendikleri, yemeklerini yedikleri, ibadetlerini yaptıkları mekânlara dönüşmüştür. Ancak zaman içinde sorunlara yenileri eklenmiştir. Aşırı yağışlar gibi zor iklim koşullarına maruz kalmışlar, sağlıkları salgın hastalıklarla tehdit altına girmiş ve hatta bu sebeplerle hayatlarını kaybetmişlerdir. Kandiye Kalesi kuşatmasında askerler bu katlanması güç sorunlara göğüs germişler ve kuşatmaya uzun süre devam etmişlerdir.