Klasik Dönemden Batılılaşmaya Osmanlı Mimarlığında İdealleştirme Olgusu ve Batı Mimarlığıyla Olan Mukatesesi

Öz

Bu makalede Batı mimarlığında çizimler ve metinlere dayanan idealleştirme geleneğinin Osmanlı mimarisinde nasıl ele alındığı tartışılmıştır. Osmanlı geleneksel mimari kültürü, belirli bir dönemden sonra tamamen ideal tipler üzerine kurulmuştur. Ancak bu ideal tipler, Batı’daki gibi tarihsel bir ideal özün üzerine bina edilmemişlerdir. Osmanlı mimari kültürü, en gelişmiş ve en beğenilen tiplerin tekrarına ve çeşitlenmesine dayanırken, bu tipler geçmişteki ideal bir dönemin kıstaslarına göre belirlenmemiştir. Bu sebeple, Osmanlı geleneksel mimarisi, mevcut yapı kültürüne ve beğeniye çok aykırı olmamak koşuluyla her türlü yeniliğe açıktır; çünkü mimaride yenilikleri sınayacak ideal bir geçmiş zaman yoktur; sadece “şimdi” vardır. Kısaca bu makalede, Osmanlı geleneksel mimari kültürünün Batı’nın geleneksel mimari kül- türünden temel farkları ortaya konulmakta ve Osmanlı mimarisinin geçmişe bağlı idealleştirmeleri tartışılmıştır.