Farklılıkları Bağlamında Osmanlı İstanbulu’nda İthalat: İzmir ile Bir Karşılaştırma (1793-1803)

Öz

Bu çalışma, İzmir, Selanik ve Bursa gibi, Osmanlı’nın büyük şehirlerinden sosyo–ekonomik, siyasi ve coğrafi olarak değişik bir yapıya sahip olan İstanbul’un, ithalat  karekteristiği  açısından  da  farklılaşıp farklılaşmadığını  incelemeyi  amaçla- maktadır. Araştırmanın temel sorusu, Osmanlı başkenti İstanbul’un farklı bir ithalat karakteri var mıdır? Şeklinde formüle edilebilir. Bunun için, 1793–1803 döneminde İstanbul’a mal getiren 170 gemi; kalkış limanları, gemide malı bulunan 1.835 tüccar ve bu tüccarlara ait olan 5.321 kalem mal açısından analiz edilmiş ve imparatorluk ithalatının yaklaşık %45’ini gerçekleştiren İzmir’in aynı dönem verileriyle karşılaştı- rılmıştır. Elde edilen sonuçlar, İstanbul’un sosyo–ekonomik, siyasi ve coğrafi olarak farklı bir yapıya sahip olmasına rağmen, İzmir gibi büyük bir şehrin ithal karakteri ile benzeştiği, yani İzmir’den farklı bir ithal yapısına sahip olmadığını göstermektedir. Ancak bir genelleme yapabilmek için, söz konusu bulgunun, farklı dönemlere ait ve- rilerle test edilmesi ve böylece değişik dönem ve verilerden hareketle, bu çalışmadan elde edilen bulgunun doğrulanması gerektiği de gözden uzak tutulmamalıdır.