An Ottoman Attempt for the Control of Christian Education: Plan of Fünûn Mektebi (School of Sciences) in the Early Tanzimat Period
Anahtar Kelimeler:
Fünûn Mektebi- Dârü’l-fünûn- Meclis-i Ma‘ârif-i Muvakkat- Hıristiyan- gayr-i Müslim eğitimi- Tanzîmât- Eğitim- MilliyetçilikÖz
Bu makalenin amacı, Tanzîmât döneminde Osmanlı hükümeti tarafından Hıristiyan tebaaya yönelik planlanan bir eğitim politikası olarak Fünûn Mektebi girişimini mütalaa etmektir. Bu deneme gerçekleşmemiş olasa da, böyle bir girişim hükümetin Osmanlı Hıristiyanlarına karşı varolan eğitim politikası hakkında fikir verebilmektedir. Fünûn Mektebi, “saltanat-ı seniyye ‘aleyhine bir takım uygunsuz şeyler”den Hıristiyan çocukları uzak tutmak için planlanmıştır. O zamanki Osmanlı İmparatorluğu’nun iç ve dış haline göre “uygunsuz şeyler”, radikal milliyetçilik veya liberalizm olarak yorumlanabilir. Ayrıca bu çalışmada her ikisi de Meclis-i Ma‘ârif-i Muvakkat tarafından oluşturulan Fünûn Mektebi ve Dârü’l-fünûn’un ilişkisi de incelenmiştir. Araştırmamıza göre Dârü’l-fünûn, Fünûn Mektebi’nin planı akılda tutularak planlanmışa benzemektedir; cünkü her ikisinin eğitimsel içeriği, seviyesi, amacı ve ismi hemen hemen müşterek olmuştur.