Bir Osmanlı Mollasının Fikir Dünyasından Fragmanlar: Keçecizâde İzzet Molla ve II. Mahmud Dönemi Osmanlı Siyaset Düşüncesi

Öz

Keçecizâde İzzet Molla, Osmanlı tarihinde daha ziyade şâir kimliğiyle tanı- nan bir Osmanlı entelektüeliydi. Ailesi de ilmiye kökenliydi. Klâsik ilmiye eğitimi almıştı. Onun herhangi bir Batı dili bildiğine ve Avrupa’ya seyahat ettiğine dair bir kayıt yoktur. Entelektüel evreni Osmanlı dünyasında şekillenmişti. Rusya savaşları, Sırp ve Yunan isyanları, Yeniçeriliğin ilgâsı gibi devrinin derin krizlerinin müşahi- diydi. Avrupa fikirleriyle Nizâm-ı Cedîd döneminin reform literatürü vasıtasıyla haberdâr olup, bu fikirleri II. Mahmud dönemine taşıyan isimlerden birisi olmuştu. Siyasî hayatında muhalif kimliğiyle ön plana çıktı. Yazdığı iki lâyıha, II.Mahmud dönemi Osmanlı siyasî hayatında oldukça etkili oldu ve tartışıldı. Lâyıhalardan bi- risi ıslahâtları diğeri de hâricî siyaseti konu almaktaydı. Bu makale, İzzet Molla’nın iki  lâyihasını  temel  alarak  siyasî  fikirlerini  II.Mahmud dönemi  Osmanlı  reform tarihiyle  ilgili  yeni  paradigmalar  ve  yorumlar  etrafında,  kavramsal  açıdan  tahlil etme amacı taşımaktadır.