Fulke Greville’in Mustapha’sını Yazarın Diğe Politik Yazıları ve İngiliz-Osmanlı İlişkileri Üzerine Görüşleri Işığında Yeniden Okumak

Öz

Fulke Greville’in Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mustafa’nın ölümünü anlatan tiyatro oyunu Mustapha, erken modern dönemde “doğulu öteki”nin edebî metinlerdeki temsili üzerine çalışmaların çeşitlenmesiyle araştırmacıların ilgi alanına tekrar girdi. Metni sadece kralın mutlak gücünü eleştiren bir politik tartışma olarak kabul eden ve metnin Osmanlı bağlamını tamamen yadsıyan ilk çalışmaların aksine, yeni analizler metindeki iyi ve kötü Osmanlı karakterleri işaret ederek Greville’in olumlu bir Osmanlı tasviri ürettiğinin altını çizdiler. Greville’in Osmanlıları nasıl temsil ettiğinin önemini vurgulamakta haklı olduklarını kabul etmekle birlikte, bu makale son dönemdeki çalışmaları iki açıdan eleştirmektedir: Öncelikle Mustapha’nın, yazarın kullandığı anlatı kaynaklarıyla karşılaştırmalı olarak incelenmesi Greville’in erken modern dönem İngiltere’sinde yazılmış diğer tiyatro oyunlarında var olduğu iddia edilen olumlu söylemi tekrar üretmediğini göstermektedir. İkinci olarak Mustapha’yı yazarın diğer politik metinleriyle birlikte değerlendiren bu makale Greville’in Osmanlı dünyasına karşı olumsuz tutumunun, bir siyaset kuramcısı olarak Osmanlı devlet sistemini algılayışıyla yakından ilişkili olduğunu öne sürer.