Hadis İlimlerinin Tedrîsâtı Açısından Osmanlı Dârulhadisleri

Öz

Dârulhadis medreseleri, İslâm dünyasında hadis ilimlerinin daha sistemli bir şekilde tedrîs edilmesi için açılan ve hadis ihtisâs medresesi olarak da bilinen özel nitelikli eğitim kurumlarıdır. İlk defa XII. asırda Şam’da açılan dârulhadisler, kısa sürede İslâm coğrafyasının çeşitli bölgelerine yayılmış, bu arada XIII. asrın ilk yarısında Çankırı Dârulhadisi’nin açılması ile Anadolu eğitim ve kültür hayatına girmiştir. Osmanlılarda da XV. asırda açılan Edirne Dârulhadisi ve XVI. asırdaki Süleymaniye Dârulhadisi medreselerin en üst basamağında yer almıştır. Son zamanlarda Osmanlı hadis çalışmaları ile ilgili araştırmalarda, dârulhadislerin müfredâtının tesbitine yönelik incelemeler hız kazanmış durumdadır. Umûmî medrese müfredâtı ile ilgili bilgi veren birçok yazılı belge ve kaynak bulunmasına rağmen, Osmanlı dârulhadislerinin programı hakkında şu ana kadar kesin bir bilgiye ulaşılmış değildir. Bu çalışmada öncelikle konuyla ilgili kaynaklar tahlil edilerek, yüksek pâyeli Edirne ve Süleymaniye Dârulhadisi’ndeki hadis eğitiminin niteliği ve verimliliği üzerinde durulacaktır.